Do tej pory robiłam paschę tylko raz w roku: tradycyjnie, na Wielkanoc. Ale teraz, kiedy i tak z powodu #zostańwdomu jestem nie tylko więcej w domu, ale i w kuchni, postanowiłam nie odmawiać nam żadnych przysmaków i rozpoczęłam festiwal kulinarnych zachcianek. Stąd moja ulubiona pascha znalazła się na stole szybciej niż w Niedzielę Wielkanocną. I równie szybko z tego stołu zniknęła.. 

Pascha  (znana pod nazwą paskha, pasca czy paska i oznaczająca po prostu Wielkanoc) wywodzi się ze wschodu, jej korzeni należałoby szukać w Rosji. Obecnie jest popularna we wszystkich krajach wschodniej Europy i można ją spotkać w kawiarniach czy restauracjach również poza okresem świątecznym.

Tradycyjnie w Rosji i Ukrainie na Wielkanoc przyrządza się ją w drewnianych, rozkładanych foremkach o kształcie ściętego stożka, o nazwie pasochnitsa. Ma to przypominać grób Chrystusa, dodatkowo nawiązują do tego wytłoczone w formie lub ułożone z bakalii litery X B od Христос воскрес! (Khristos Voskres!) czyli Chrystus Zmartwychwstał! Z kolei użycie białego twarogu miało symbolizować czystość i Baranka Paschalnego.

Pascha była składnikiem tzw. święconki - zabierano ją do kościoła na poświęcenie pokarmów. Najbardziej tradycyjnym dodatkiem są rodzynki, choć widziałam już paschy kakaowe, cynamonowe, z białą czekoladą czy kokosowe. 

Głównym składnikiem paschy jest ser więc warto zadbać, by był jak najlepszy. Świeży, dobrze odciśnięty i dający się łatwo utrzeć. Można kupić już gotowy, mielony, lub samemu przepuścić przez maszynkę. Ważne, by do tego przepisu użyć sera twarogowego, a nie śmietankowego czy sera z wiaderka. 

Paschę można zrobić na ciepło i na zimno. Na ciepło oznacza zagotowanie masy twarogowej, co wpływa na to, że można też ją dłużej przechowywać. Na zimno ucieramy wszystkie składniki razem bez ich podgrzania. Są też przepisy z gotowanych żółtek.

Mój przepis to kombinacja obu tych sposobów: nie chciałam dodawać do masy surowych jaj, więc podgrzałam żółtka razem z cukrem pudrem, aż masa zagotowała się i zaczęła gęstnieć. Masło stopiłam, a potem dodawałam oba składniki na przemian do sera. W tym sposobie trzeba pamiętać, że masa jajeczna może szybko zastygać, szczególnie na brzegach naczynia, więc nie należy zwlekać z dodaniem jej do twarogu.

Jak wspominałam wyżej, tradycyjnie używana jest specjalna forma, ale w zastępstwie dobrze sprawdzi się salaterka, lub jeszcze lepiej - mały durszlak oparty na trochę większej misce i wyłożony gazą. Ma on tą zaletę, że wszelki nadmiarowy płyn łatwo wycieknie z paschy.

Naczynie wykładamy gazą - będzie nam łatwiej paschę wyjąć. Koniecznie należy ją lekko zmoczyć - w ten sposób ułożymy ją dokładniej na ściankach durszlaka i gotowa pascha będzie mieć gładkie ścianki. Aby łatwo wyjąć paschę, odwracamy ją do góry dnem i przykładamy talerzyk, ewentualnie wcześniej lekko podważając brzegi gazy. Powinna wypaść sama bez problemu. Użyłam 2 kawałków gazy o wymiarach 10 x 10 cm.

Oczywiście najbardziej tradycyjne to rodzynki. Ale poza tym można już dowolnie. Ja oprócz rodzynek użyłam płatków migdałowych, żurawiny, moreli, a do dekoracji skórki pomarańczowej. Duże bakalie np. rodzynki kroimy na pół, a jeśli są bardzo suche, dobrze je wcześniej sparzyć na sitku, dobrze odciskając później wodę i pozostawiając do lekkiego obeschnięcia. Bardzo dobrze sprawdzą się w tym nadzieniu również orzechy włoskie. 

Niespodzianka kryje się we wnętrzu paschy :) to mój sposób na dodanie do masy ulubionych konfitur - zwykle wiśniowych lub porzeczkowych. Najważniejsze, by były bardzo gęste. Przełamują one dodatkowo słodycz bakalii. 

Gdy pascha już spędzi w lodówce kilka godzin, wyciągam ją i okrągłym kieliszkiem lub malutką chochelką robię w środku wgłębienie, do którego nakładam kilka łyżek konfitur. Wyrównuję powierzchnię i zawijam z powrotem w gazę (patrz: zdjęcie u góry). Odkładam do lodówki jeszcze na kilka godzin lub na noc. 

Wykonanie: 

1. Ser przełożyć do misy i utrzeć na gładką masę (około 5 minut mikserem).
2. Przepołowić laskę wanilii, wydobyć ziarenka i wymieszać z cukrem pudrem.
3. Przygotować bakalie: drobno pokroić i sparzyć, jeśli tego wymagają (np. rodzynki).
4. Masło stopić i odstawić na 10 min do ostudzenia.
5. Żółtka zmieszać w metalowej lub szklanej misie z cukrem pudrem i mieszając zacząć podgrzewać w kąpieli wodnej (położyć misę na garnku wypełnionym w 1/3 ciepłą wodą), gdy masa zgęstnieje, mieszając, gotować jeszcze 3 minuty i zdjąć z gazu.
6. Cały czas ucierając ser dodawać do niego na zmianę masę jajeczną i stopione masło, kolejną porcję od razu po wymieszaniu poprzedniej.
7. Na koniec dodać bakalie i jeszcze raz wszystko wymieszać .
8. Masę przełożyć do wyłożonego zmoczoną gazą durszlaka lub sitka, obciążyć talerzykiem i włożyć do lodówki na noc - co najmniej 8 godzin.
9.  (opcja z niespodzianką: po kilku godzinach wyjąć deser z lodówki, odwinąć gazę z wierzchu i odwróconym, okrągłym kieliszkiem lub małą chochelką wydrążyć na środku okrągły otwór - nałożyć do niego konfitury, wyrównać, zawinąć gazę i odłożyć na kolejnych kilka godzin do lodówki)
10. Wyciągnąć ostrożnie na talerz, odwracając durszlak do góry nogami, udekorować. Kroić jak tort i przechowywać w lodówce.